Toon Gispen is oud-cultuurwethouder van Utrecht voor Leefbaar. In 2005 moest-ie aftreden omdat-ie de raad onvoldoende had geïnformeerd over het depot van het Centraal Museum. Daarvoor was-ie in tijdnood gekomen bij de benoeming van een nieuwe museumdirecteur en had Pauline Terreehorst aangezocht. Zonder screening werd dat geen succes, in 2008 werd ze gedwongen op te stappen. Toch had Gispen hart voor het museum, hoewel anderen hem een rat zonder hart noemden. Zo zijn soms de mores binnen politieke partijen.
Hoe dan ook, op een Utrechtse nieuwssite bij een filmpje met Yvonne Ploum, het hoofd van het Armando Museum Bureau, reageert ‘Toon Gispen’ op iemand die de huisvesting van de Armando Collectie in Oud-Amelisweerd een goed streven vindt dat wel wat mag kosten. Ik neem aan dat hier de oud-wethouder spreekt.
Hij zegt op 8 juli 2011: Waren we toen gek of zijn we het nu? Jaren lang kon er alleen bij hoge uitzondering een evenement in Amelisweerd worden georganiseerd. Alleen al het het conserveren van het wereldberoemde bijzondere Chinese behang stond dat volgens experts in de weg. Of was dat achteraf bekeken, een onjuist standpunt en waren we toen eigenlijk een beetje gek? Of was het volstrekt juist en laten wij met het Armando-concept een structurele aantasting van dit fraaie stukje cultureel erfgoed toe? Zijn wij knettergek?
‘Toon Gispen’ schetst de spanning tussen conserveren en presenteren die in elk kunstmuseum bestaat. Het Centraal Museum was sinds 1990 de beheerder van landhuis Oud-Amelisweerd. Waarbij de afdeling ‘Collectie’ het accent legt op behoud, en de tentoonstellingsmakers en de marketeers op het bereik. Omdat een directie vaak overhelt naar de presentatie omdat dit direct scoort ontstaat dan een dynamisch evenwicht in het nadeel van het behoud. Maar in een werkend museum blijft conservering een van de hoofdtaken. Daarom worden de grenzen die een ingewerkte staf van de afdeling ‘Collectie’ aangeeft uiteindelijk altijd erkend. Schoorvoetend.
In het ontbreken van dat dynamische evenwicht schuilt het gevaar van een Museum Oud-Amelisweerd. Want zo’n museum heeft geen vaste staf deskundigen op het gebied van conservering en behoud. Het is zelfs de vraag of in de vaste staf ervaren kunsthistorici opgenomen zullen worden. Dat hangt mede af van het feit of het huidige hoofd van het Armando Museum Bureau past in het profiel van een directeur voor het Museum Oud-Amelisweerd. Projectmedewerkers kunnen dat dynamische evenwicht niet tot stand brengen. Gezien de lastige financiële situatie moet een nieuw museum energie stoppen in presentatie, marketing en publiciteit.
Mijn antwoord aan ‘Toon Gispen’ is: Omdat de restauratie vanaf 1990 in volle gang was, waren er beperkingen aan de presentatie van kunstvoorwerpen. Restauratie maakt kwetsbaar door werk in uitvoering. Omdat Oud-Amelisweerd gebouwd is als zomerverblijf en ’s winters koud is vonden presentaties meestal ‘s zomers plaats. Voor objecten en bezoekers. Kunsthistorici zijn nu naar de marge gedrongen. Hun mening staat genoteerd maar vormt in een Museum Oud-Amelisweerd niet langer een dynamisch evenwicht met degenen die presenteren. Da’s ongewenst. De beste garantie om knettergekte te voorkomen is de aanstelling van een allround kunsthistoricus als directeur met kennis van en verwantschap met het conserveren van oude kunst.
Foto: 2000, Een overnachting op Oud-Amelisweerd; project van Sarkis en Berry Visser.
George Knight 
ik denk dat Yvonne Ploum een uitstekende directeur zal zijn voor Oud-Amelisweerd. Zij is altijd bezig met leren en inlezen en heeft een zeer groot verantwoordelijkheidsbesef. Dat heeft zij in de afgelopen jaren wel bewezen. Ik twijfel er niet aan dat zij zich zal omringen met mensen die haar met raad en daad terzijde zullen staan.
LikeLike
@Annemarie
Het zou kunnen, een directeur die zich blijft inlezen. Ik wil het hier niet over personen hebben, maar over profielen. In het Ondernemings- en Huisvestingsplan van Museum Oud-Amelisweerd is er volgens het organogram plek voor een voltijd directeur en een 0,5 fte Museale Zaken.
De directeur heeft de volgende taken: inhoudelijke beleidsontwikkeling, museale zaken, ondernemerschap, externe contacten, verdienmodellen, sponsoring, commerciële activiteiten. De rest is ondersteunend. Binnen de staf moet het van deze twee mensen komen. Inhuren van externen kan, maar gaat voorbij aan de machtsverhouding en dat dynamische evenwicht wat ik noemde.
De medewerker Museale Zaken: onderzoek & ontwikkeling, collecties / presentaties, evenementen, educatie, rondleidingen (zie vanaf p. 36)
Klik om toegang te krijgen tot Ondernemings-%20en%20huisvestingsplan%20Museum%20Oud-Amelisweerd.pdf
De medewerker MZ symboliseert binnen een functie de spanning tussen collectionering en presentatie. Gezien de taakomschrijving ligt het accent bij presenteren (presentaties, evenementen, rondleidingen). Dit is geen wetenschappelijke functie, maar een projectleider-achtige functie op middenniveau. Deze functie is dienend gemaakt aan de directeur.
Blijft binnen de organisatie als enige de directeur over die kan bieden waarover ik sprak. Daarom had ik de eis opgeschreven: allround kunsthistoricus met kennis van en verwantschap met het conserveren van oude kunst. Ik ga de argumenten niet herhalen.
Het is aan het nieuw aangetreden bestuur van de Stichting Museum Oud-Amelisweerd hoe het de profielschets voor een directeur opstelt, welke inhoudelijke accenten het in de functie legt en hoe het de sollicitatieprocedure wil invullen. Ik verwacht dat dat serieus gebeurt en ambitieuze kunsthistorici een kans maken. Als dat niet zo is dan kunnen we daar achteraf weer kritische geluiden over horen. Wie weet van de oud-cultuurwethouder van nu.
NB Overigens blijf ik van mening dat het een slecht doordacht idee is om een museum dat volgens plan jaarlijks zo’n 40.000 bezoekers moet gaan trekken in een rijksmonument met kwetsbaar antiek Chinees behang te huisvesten. Op zijn minst lijkt een onafhankelijke toetsing van onafhankelijke deskundigen nodig. Dat heeft tot nu toe ontbroken. Deskundigen hebben zich in de marges van haalbaarheidsonderzoeken enkel uit kunnen laten over de voorwaarden van een Museum Oud-Amelisweerd. Maar over de wenselijkheid en noodzaak is nog nooit een diepgravende en niet-gestuurde discussie met deskundigen gevoerd.
LikeLike
In deze blog staat een feitelijke onjuistheid: ik werd niet door Toon Gispen uitgenodigd om te solliciteren naar het Centraal Museum maar door Ernst Verloop, de toenmalige voorzitter van de adviesraad van het museum, en wel omdat hij mijn toekomstvisie op het museum zeer waardeerde. Als onder ‘screenen’ wordt verstaan dat er navraag is gedaan naar mijn wapenfeiten voordat ik benoemd werd, kan ik melden dat er enerzijds is gesteund op een bij Deloitte uitgevoerd en succesvol verlopen assessment, en anderzijds op het oordeel van de toenmalige voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit van Amsterdam, Karel van der Toorn, die bij herhaling aan B&W van Utrecht heeft laten weten dat hij grote waardering had en heeft voor de manier waarop ik in een moeilijke tijd leiding heb gegeven aan het Amsterdam Fashion Institute en de school feitelijk van de ondergang heb gered. Toon Gispen kende dit oordeel. Ik stel er dan ook prijs op dat de onjuiste en insinuerende passage over mij uit deze blog verdwijnt, en ook de tag die naar mij verwijst wordt verwijderd.
Voor het overige is Oud Amelisweerd een prachtige locatie die in welke vorm dan ook publiek toegankelijk moet zijn – zoals dit overigens al jaren is gebeurd.
LikeLike
@Pauline Terreehorst
Ik ben het graag met u eens dat Oud-Amelisweerd een prachtige locatie is die publiek toegankelijk moet zijn zoals het dit al jaren is. Ik ben verheugd dat U als oud-directeur van het Centraal Museum bevestigt dat landhuis Oud-Amelisweerd al jaren toegankelijk is voor publiek. In uitingen hebben zowel wethouder Lintmeijer, Amersfoort-in-C voorzitter Van Vulpen en gedeputeerde Pennarts de suggestie gewekt dat Oud-Amelisweerd de afgelopen jaren niet of slecht toegankelijk was. Uw uitspraak bevestigt dat hun uitleg niet klopt.
U gaat verder dan ik beweer door op te merken dat u formeel door Ernst Verloop werd uitgenodigd, de toenmalige voorzitter van de adviesraad van het Centraal Museum. Dat weerspreek ik niet en is in lijn met de politieke verantwoordelijkheid van wethouder Gispen. Om dat laatste ging het me. Niet hoe de feitelijke uitnodiging tot stand is gekomen. Door het afzeggen van Saskia Bos kwam Gispen in tijdnood. De raad zat hem op de hielen. Ik zie geen feitelijke onjuistheid.
Nogmaals, met mijn opmerking over de screening wilde ik het optreden van Gispen schetsen, niet dat van u. Waarbij we van mening kunnen verschillen over het feit wanneer een screening een screening is, en wanneer een screening voldoende of onvoldoende is. Als u toevoegt dat er navraag is gedaan dan is dat een terechte aanvulling.
Maar u trekt het breder en verwijst naar uzelf. Als antwoord verwijs ik naar het artikel ‘Museum Speelplaats’ van Bert Nijmeijer in HP/De Tijd van 21 april 2006 waarin u over uw functioneren bij het Amsterdam Fashion Institute zelf opmerkt dat het onderwijs u niet is meegevallen. Kritische uitingen over u van anderen in uw functioneren bij het AMFI en het CM laat ik achterwege. Ze zijn in allerlei perspublicaties uit de jaren 2006-2008 na te lezen. Ik zie geen reden om de tag weg te halen.
LikeLike
Het probleem is dat u met uw opmerking van alles suggereert, zonder duidelijk te maken wat de relevantie daarvan is mbt Oud Amelisweerd. U maakt eerst iemand zwart met vage beschuldigingen om vervolgens zijn positie in het debat over Oud Amelisweerd te kunnen aantasten. U bedient zich vaker van deze methode – kijk maar naar uw laatste alinea. Naast de breed geventileerde meningen van enkele medewerkers staan en stonden andere meningen van studenten, bestuurders en publiek; alleen kunt u dat hier niet gebruiken. Waarom bent u niet eerlijker over uw eigen positie? Het maakt toch uit dat uw partner Lydia van Oosten jarenlang medewerkster was van het Centraal Museum (en daarna van museumgoudA), waar ze onder andere nauw betrokken was bij Oud Amelisweerd? Het zou u sieren om met open vizier op te treden. Dan is de discussie ook helderder te voeren. En haal er geen mensen bij die hier niets mee te maken hebben.
LikeLike
@Pauline Terreehorst
Het ontgaat me waarop u doelt. Ik heb hier meermalen gezegd dat ik niets tegen hoofdrolspelers in het dossier Oud-Amelisweerd heb. Daarom heb ik me nooit op personen of hun motivatie gericht, maar wel op hun functies en functioneren. Het zijn nu eenmaal personen die dat invullen. Zo ondervond ik schroom om over de vermeende belangenverstrengeling van Edwin Jacobs en Yvonne Ploum te spreken omdat het om mensen gaat. Jacobs vind ik overigens een bijzonder aardige en sympathieke man, Ploum ken ik niet. Maar omdat een en ander direct verband hield met de bestuursopdracht van wethouder Lintmeijer zag ik geen andere manier om het aan te kaarten. Ik vind het kort door de bocht om uit dat feit af te leiden dat ik iets tegen personen zou hebben. Ik richt me op de zaak. En als ik in gevallen toch over een grens ga dan is dat geen kwade opzet, maar een inschattingsfout.
Het zijn dus de plannen en de procedure die me in beweging hebben gezet in december 2010. Toen A-in-C en het Armando Museum Bureau persberichten de wereld instuurden die in de lokale en landelijke pers geen enkele kanttekening kregen. Het ontbreken van enig tegengeluid was de reden dat ik me richtte op Oud-Amelisweerd. Mijn achtergrond heeft bij mijn weten geen rol gespeeld bij mijn beslissing om over Oud-Amelisweerd te schrijven. Ik heb geen belangen in het Centraal Museum, de lokale politiek of Oud-Amelisweerd en ben onafhankelijk.
Mijn relatie met Lydia van Oosten is alleen van belang doordat ik in het verleden veel achtergrondinformatie ter beschikking heb gekregen. Maar verder heeft zij hier niets mee te maken en is ze al lang uit de museumwereld verdwenen. Het is trouwens onjuist dat ze ooit nauw betrokken is geweest bij Oud-Amelisweerd.
Nogmaals, ik sprak in de tekst niet u aan, maar Toon Gispen. Ik noemde u zijdelings om de relatie van Gispen met het Centraal Museum te schetsen. Waarbij ik Gispen deels positief, deels negatief karakteriseer. Zijn reactie vond ik relevant en kernachtig. Ik onthield me van een oordeel over uw functioneren bij het CM. U bent het die het expliciteert. Het ging niet over u. Het is trouwens voor het eerst dat uw naam hier opduikt. Positieve of negatieve steunbetuigingen was ik niet aan het afwegen. Ik zocht geen onderbouwing voor een claim omdat ik geen claim had. Ik weet niet wat u wilt aantonen. De afloop van uw directoraat bij het AMFI en het CM is duidelijk.
Uit beleefdheid en omdat u er blijkbaar zwaar aan tilt heb ik de tag bij de tekst naar uw naam weggehaald. En ik zou mezelf tegenspreken als ik er een punt van maakte het te laten staan terwijl ik beweer dat het om andere onderwerpen gaat.
LikeLike
Pingback: Oud-Amelisweerd: staalkaart van bestuurlijke onzorgvuldigheid « George Knight