Hoe WikiLeaks volgens Google financieel gewurgd kan worden

De vrijheid van internet staat onder druk. In de VS staan twee wetten op de rails die de vrijheid van internet uit economische redenen inperken. De Protect IP act of 2011 en de ‘Stop Online Piracy Act‘ (SOPA).

Een hearing voor het Amerikaanse congres over de SOPA bevestigde gisteren 16 november dat er een scheidslijn bestaat tussen voor- en tegenstanders van de vrijheid van meningsuiting. Voorstanders als Disney, Viacom en Time Warner komen uit Hollywood en de mediaindustrie. Tegenstanders als Google, Yahoo, Facebook and AOL uit Silicon Valley. Het is het oude tegen het nieuwe amusement. De eersten hebben te winnen bij inperking van de vrijheid, de laatsten niet. Maar het eigenbelang staat voorop.

In de hearing sprak Google’s Katerine Oyama ernstige bezwaren uit tegen het SOPA-ontwerp in zijn huidige vorm. Onder de tegenstanders schaart ze de internetindustrie, geldschieters, de universitaire wereld, mensenrechtengroepen en internetbeveiligingsdeskundigen. Ze ziet als een voorwaarde voor nieuwe wetgeving dat intellectueel eigendom wordt beschermd ‘met behoud van de legitieme online activiteiten die de economische groei en de vrijheid van meningsuiting voeden’.

Als voorbeeld hoe een site kan worden verstikt noemde Oyama het economisch wurgen van WikiLeaks. ‘Kijk naar WikiLeaks. (..) Ik denk dat [auteursrecht inbreukmakende sites] bestaan omdat ze reclame kunnen verkopen of omdat ze betalingen krijgen van abonnees. Als je de hele industrie op een lijn krijgt en inkomsten uit reclame en donaties kunt blokkeert, dan kun je ongelooflijk effectief zijn zonder de invoering van ongewenste neveneffecten op de vrije meningsuiting of de internet architectuur.’

Hoewel Google zich het afgelopen jaar afzijdig heeft gehouden van de niet juridisch onderbouwde blokkade door Amerikaanse bedrijven van WikiLeaks en verwijzingen bleef doorgeven, tekent zich hier een onderscheid af. In de SOPA zijn voorzieningen opgenomen die kunnen uitpakken zoals WikiLeaks nu economisch wordt gewurgd. Google offert WikiLeaks graag op als het zelf vrij kan blijven opereren.

Volgens Trevor Timm, een juridische activist van de Electronic Frontier Foundation kent de SOPA nauwelijks rechterlijke toetsing. ‘Zelfs als websites onschuldig zijn, is dat moeilijk aan te vechten zonder te worden afgesneden, al is het maar voor kort. Dat plaatst energieke nieuwkomers in een moeilijke positie als ze niet over een advocaat beschikken die hier mee om kan gaan en geeft grote bedrijven een reusachtig voordeel.’

WikiLeaks heeft niets te verwachten van bedrijven die het auteursrecht boven de internetvrijheid plaatsen. Die hun eigen economische wettelijkheid belangrijker achten dan juridische principes. Toevallige steun van internetbedrijven kan ontstaan als belangen parallel lopen. Maar daarop valt niet op voorhand te rekenen. Ook zij onderschrijven de handelwijze dat betaalmaatschappijen en adverteerders websites mogen censureren.