Turkije blokkeert eigen toetreding tot de EU

Uit een op WikiLeaks vrijgegeven telegram uit 2005 van de Amerikaanse ambassade in Ankara blijkt bezorgdheid over de anti-christelijke opstelling van de Turkse regering. Turkse imams gaven een anti-missionaris preek. Ze worden gestuurd en gecontroleerd door het directoraat religieuze Zaken van de Turkse overheid. De Amerikanen verwijten de Turken supergevoelig te zijn over alles wat de islam betreft, maar over het christendom misinformatie te verspreiden.  

Opvallend is dat de Amerikanen de preek bespraken met diplomaten van de Deense, Duitse en Nederlandse ambassade. De diplomaten vonden de preek onacceptabel tegenover christenen. En voegen ze toe dat het koren op de molen is van degenen die zeggen dat het islamitische geloof en de intolerantie tegenover andere religies Turkije ongeschikt maakt voor toetreding tot de EU.

Amerikanen willen onderhand nog liever dan de EU zelf dat Turkije toetreedt tot de EU. Dit om het Nato-lid Turkije verder binnen de westelijke alliantie te borgen en via Turkije een tegenwicht te bieden tegen landen als Syrië, Iran en Noord-Irak. Maar Recep Erdoğan van de islamitische AK-partij vaart een onafhankelijke koers en laat zich niet makkelijk voor het karretje van de Amerikanen spannen.

Buitenlands propageert-ie dat democratie en islam samengaan. Hij zoekt betrokkenheid bij Libië en Egypte als de wijze staatsman die de weg wijst. De Libische opstandelingen lustten Erdoğan echter niet omdat-ie een onbegrepen middenweg zocht door in de Nato lange tijd een no-fly zone te blokkeren. In Egypte zat om onbegrijpelijke en onverklaarbare redenen Erdoğan met het leger en de moslimbroeders aan tafel.

Binnenlands worden door de regering en het AK-establishment de duimschroeven aangedraaid. Allerlei niet-islamistische minderheden zijn onder het AK-bewind verder in de verdrukking gekomen. Dat varieert van Armenen, Alevieten, seculiere elite en de CHP, Koerden, het leger, Kemalisten en christenen zoals het telegram onderstreept. De democratie verslonst. De oppositie biedt overigens geen alternatief.

Het huidige Turkije toont een gemengd beeld. De Turkse economie groeit als kool en trekt weg van Europa. Alsof men trots en autonoom aangeeft Europa niet nodig te hebben. Maar toch blijft Europa voor veel Turken een voorbeeld van democratisering, mensenrechten en manier van leven. Premier Erdoğan zet met zijn binnenlandse en buitenlandse opstelling de Turkse kandidatuur voor de EU op het spel.

Foto: Bal (Honing) van Semih Kaplanoglu, Turkije, 2010