Franse onderzoeksjournalistiek naar de invloed van het Kremlin op het Front National

Waarom is er toenadering tussen het Franse Front National van Marine Le Pen en het Kremlin? Waaruit bestaat die relatie precies? Onderzoeksjournalist Raphaël Tresanini zocht het uit voor het Franse Canal+ dat werd uitgezonden op 2 november 2015. Het spektakel in vorm moet de inhoud maskeren die echter interessant genoeg blijft als achtergrondinformatie. Het is het genre van auto’s met gierende remmen, draaiende camera die mensen achtervolgt, name dropping, schimmige beelden en spannende muziek. Is het Front National door de financiële afhankelijkheid definitief onder invloed gekomen van het Kremlin? In elk geval proberen de Russen en de Franse rechts-nationalisten hun relatie te verbergen en zijn ze er niet open over. Alleen Jean-Marie Le Pen is bereid tot een interview. Hij ziet president Vladimir Putin als een kans op vrede voor de wereld.

Frankrijk dat een altijd ambivalente houding tegenover de VS heeft -politiek en cultureel- is het grootste land in Europa dat ontvankelijk is voor Russische avances. Hoewel het niet altijd duidelijk is of dat gemeend is of een strategische zet is om de binnenlandse opponenten de pas af te snijden. Maar zo beïnvloedt de opstelling van het Front National ook de toenadering van president Hollande of ex-president Sarkozy tot Putin. Dat het Kremlin de EU wil destabiliseren door extreem-rechtse en in mindere mate extreem-linkse Europese politieke partijen te steunen is de afgelopen twee jaar in onderzoeken en journalistieke artikelen vastgelegd. Zie hier.

Frankrijk dat net als de Russische Federatie terugverlangt naar een roemrijk -en voorgoed voorbij- verleden en in een morele crisis verkeert door die onduidelijke identiteit is in de EU de zwakste schakel en vormt het grootste risico voor een eensgezinde opstelling tegenover de politiek van het Kremlin. Onder meer noodzakelijk vanwege de annexatie van de Krim in maart 2014 en de Russische steun en initiatieven voor de oorlog in Oost-Oekraïne die de Europese veiligheidspolitiek de afgelopen twee jaar in gevaar heeft gebracht.

De conclusie dat Alexander Doegin die tijdens een gesprek met de assistent van Jean-Marie Le Pen in de lobby van een Moskous hotel wordt gefilmd een naaste (un proche) van Putin is valt te betwijfelen. Daartoe is de rechts-nationalistische Dugin te ver van de hoofdstroom van de Russische politiek afgedwaald. Hoe radicaal-nationalistisch deze sinds 2012 ook geworden is. Doegin, Konstantin Malofeev en Jean-Marie Le Pen zijn outsiders in hun omgeving van wie het de vraag is wie ze vertegenwoordigen. Vraag is dan ook of  Raphaël Tresanini wel het hoofdspoor volgt en zich niet te veel verdiept in de bijfiguren, en geen direct bewijs voor de band tussen het Front National en het Kremlin levert. Als inleiding in het onderwerp voldoet de reportage wel.

Relatie Kremlin met rechts-nationalisten is geladen en gespannen

De steun die president Putin binnen de Russische Federatie krijgt voor zijn Oekraïne-politiek heet groot te zijn, zo’n 85%. Maar zoals altijd is de werkelijkheid complexer dan het op het eerste gezicht lijkt. Naast de overheidspropaganda in de staatsmedia die praktisch geen ander geluid dan het regeringsstandpunt toelaat.

Eerder had ik met Joke Mizée een meningsverschil over de tegenstand die president Putin van binnenuit ondervindt. Zoals van de nationaal-bolsjevist Aleksander Dugin. Zijn Euroaziatisme is de vierde ideologie en een rechtste buitenboordmotor naast het liberalisme, communisme en fascisme waarmee hij niet alleen de rechts-nationalisten in Europa bewerkt, maar ook nationalisten in Rusland. Is dit loyale oppositie of ronduit openlijk verzet? Nog steeds begrijp ik overigens niet hoe verdedigers van de Oekraïne-politiek van Putin geen afstand nemen van een stroming die hecht samenwerkt met Europese rechts-nationalisten als Marine Le Pen.

De Russische Igor Strelkov die tot 14 augustus commandant van de zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk was en moest opstappen door de dreiging van de Russische overheid dat het haar steun aan de separatisten zou staken als hij z’n post niet verliet is in camouflagekleding te zien op de video die werd opgenomen in het Valaam Klooster op een eiland in het Ladogameer in Karelië bij St. Petersburg. Evenals Aleksandr Dugin met baard. Catherine Fitzpatrick memoreert dat bloggers erop wijzen dat alle hoofdrolspelers van het Novorossiya aanwezig zijn. Een neo-kolonialistisch project van nationaal-bolsjevisten waarvan historici menen dat het fascistische trekken heeft. Dit is historisch revanchisme dat door persoonlijk revanchisme wordt gevoed. Zoals de locatie verduidelijkt speelt de Russisch-orthodoxe kerk een rol in de restauratie van het Russisme.

Dat de belangen van deze politici gelijk oplopen leidt geen twijfel. Met succes appelleert Putin aan hetzelfde nationalisme van de bolsjevisten. Maar er zijn ook verschillen. De echte referentie van president Putin is de restauratie van de Sovjet-Unie -hoewel hij ook terugverwijst naar het historisch Novorossiya– terwijl Dugin en consorten verder teruggaan in de tijd naar een historisch Rusland om dat te restaureren. De reactie hierop van het Oekraïens nationalisme zoals de rechtse partij Svoboda dat verwoordt is een opvallende spiegeling van het Russische rechts-nationalisme. Twee smaken fascisme. Ook vol revanchisme, eigenheid en nationalisme. Vraag is of Putin het aandurft de banden met Dugin en Strelkov door te snijden zoals Hitler dat in 1934 deed met de SA van Ernst Rohm of hij meent genoeg tijd te hebben ze langzaam naar de marge te laten afzakken.

PVV heeft twee soorten verkeerde vrienden die elkaar uitsluiten

De PVV heeft het voordeel van de twijfel verspeeld door toenadering te zoeken tot het Front National. Da’s het gevolg van een sluipend proces van opportunisme en het afvinken van mogelijkheden. Door electoraal denken boven alles te stellen is de PVV op een doodlopende weg beland. Enkele jaren terug speelde de PVV in de Nederlandse politiek een nuttige rol door tegen vastgeroeste structuren te schoppen. Dat scherpte het debat aan over vanzelfsprekendheden waar nooit afdoende over was nagedacht, zoals multiculturalisme, subsidies of nationale identiteit. Maar dat schoppen maakt niks meer los omdat het door de samenleving is opgepakt en afbreken gevolgd dient te worden door opbouwen. In dat laatste voorziet de tegenpartij PVV niet.

Afgelopen weekend ontmoetten in Wenen op uitnodiging van de rechts-extremistische FPÖ rechtspopulisten, rechts-nationalisten en zogenaamde Euroaziatische partijen elkaar op een geheime bijeenkomst. Het Euroaziatisme is een schimmige theorie van de Russische nationaal-bolsjevist Alexander Doegin als vierde ideologie na het liberalisme, communisme en fascisme. Raymond van den Boogaard verklaart deze conservatieve gedachtengang in de boekbespreking van Doegins ‘De Vierde Politieke Ideologie’. Hij zegt: ‘Één ding is overduidelijk: democratische waarden, rechten van de mens en burger en wat dies meer zij, spelen bij Doegin geen enkele rol, dat zijn kennelijk geen waarden die de mens van het vierde kwartier op zijn zijnsweg hoeven bezig te houden.’ Doegin was in Wenen aanwezig, evenals de kleindochter van Jean-Marie Le Pen. De rechtsnationalisten loofden de Russische president Putin die het opneemt tegen de VS. Het volgende treffen staat volgens de Tages-Anzeiger gepland voor januari in vermoedelijk Moskou. De voorgestelde Krim viel af.

Naar verluidt was de PVV in Wenen niet vertegenwoordigd, maar zoekt het wel aansluiting bij vrienden die in Wenen aanwezig waren. Zo wil de PVV in het Europarlement een fractie vormen met het Front National en de FPÖ die in Wenen een hoofdrol speelden. Het kleine PVV moet dan gedwongen meegaan met de meerderheid. Opmerkelijk is dat deze merkwaardige cocktail van links en rechts die voorbijgaat aan de vaste waarden van gevestigde ideologieën zowel typisch is voor de PVV als voor deze vierde ideologie van nationaalbolsjevisme, anti-Amerikanisme, Euroscepticisme, antisemitisme en anti-liberalisme. Als een politieke fruitmand vol ongerijmdheden waar zelfs de beste politieke kok geen evenwichtig programma meer van kan koken.

Het is niet nodig om de partij van Wilders te bestrijden omdat Wilders dat zelf als geen ander kan. Wilders praat Putin minder naar de mond dan Marine Le Pen, Nigel Farage of de andere Europese rechts-nationalisten. Maar het geeft zeer te denken dat Wilders vanuit electoraal opportunisme in het vaarwater van deze verkeerde vrienden terecht is gekomen. Vaak is de kritiek op Wilders zijn samenwerking met een Amerikaanse lobby van islamcritici als Pamela Geller of Daniel Pipes. Maar da’s kritiek die volgt uit een vorige verschijningsvorm van Geert Wilders. Hoe hij programmatisch directe Amerikaanse vrienden kan verbinden met indirecte Russische vrienden is een raadsel. Want ze staan haaks op elkaar wat Amerikanisme, steun voor Israël/antisemitisme of het liberalisme betreft. Als Wilders geen afstand neemt van de ene of de andere vriend dan verdwijnt de PVV vanzelf in het spagaat van onsamenhangendheid, ongeloofwaardigheid, tegenstrijdigheid en interne spanning.

Foto: Alexander Doegin (met baard) bezoekt Roemenië, november 2013.