Wanneer doet kunst er toe, wanneer roept het reacties op? Niet vaak. Liever gezegd, eigenlijk nooit. Er is een uitzondering, als kunst onderwerp van politiek wordt en een discussie ontstaat of het nog binnen de grenzen van de meningsuiting valt. Vaak komen de begrippen racisme, islam of pornografie dan om de hoek kijken. Iedereen wordt wakker en windt zich op over kunst. Pro of contra. Juist dan wordt kunst ondergeschikt aan een politieke partij, een standpunt, een kunstenaar die afstoot of aantrekt, een gedachtegoed of het idee van de meningsuiting. Ook dan doet de kunst er niet toe omdat het een middel is geworden. Zoals afgelopen week gebeurde met de constructie ‘Amsterdamse kunstenaar Theourgos’ over wie kamervragen werden gesteld omdat zijn werk nergens tentoongesteld zou kunnen worden vanwege angst voor moslimradicalen.
In Denemarken gaat de soap over de Zweedse kunstenaar Dan Park verder. Begin oktober sprong de Free Press Society (Trykkefrihedsselskabet) voor hem in de bres en bood het op entartetekunst.dk negen collage-achtige werken van Park te koop aan met puntige marketing: ‘Sweden’s most dangerous pictures buy them here’. Vraagprijs was 800 USD per stuk. Park bekritiseert met onbeholpen, maar ruwe werken wat-ie ziet als het progressief-correct denken van de Zweedse samenleving. Vanaf vandaag worden de werken voor het eerst publiekelijk getoond, in de kelderruimte van de Trykkefrihedsselskabet in het Kopenhaagse Østerbro.
Dat konden anti-racisten zich niet laten welgevallen zodat gisteren de NGO African Empowerment Center een demonstratie hield in Østerbro. Vraag was ‘kunstudstilling og demonstration’. Niks bijzonders. De Deense samenleving is goed bij machte om zulke meningsverschillen in harmonie te verteren. Hoewel eerder een ruit ingegooid was bij galerie Hornsleth & Friends en de eigenaar met de dood werd bedreigd als-ie de kunst van Park toonde. Hij zag er vanwege de bedreiging vanaf. De intolerantie van de tolerantie ziet er vaak minder fraai uit dan de vertegenwoordigers ervan zelf beweren en lijkt dan op wat ze zeggen te bestrijden.
Wel bijzonder is wat de anti-racistische Solomon E Lyttle en Britse eigenaar van de Black Pop Contemporary Art Gallery in Kopenhagen als commentaar geeft: ‘If Park had a drop of talent, there would be no need to use the suffering of others to politicise and further his own agenda. And that’s exactly what it is: an agenda. Park needs to resort to sensationalism in order to get attention.’ en ‘He has tricked those who lack intelligence and morals into believing this is about ‘free speech’. This is about greed and a desperate need for attention, both on the part of Park and anyone else who wants to show this garbage.’ Dit klinkt merkwaardig, want welke hedendaagse kunstenaar die een carrière op wil bouwen en aan de weg timmert heeft nou geen eigen agenda?
Zodat opnieuw duidelijk is dat als kunst stof doet opwaaien het om de ophef erover gaat. Van een kunstenaar die geen talent zou hebben en bagger maakt, volgens Lyttle. Of ‘Theourgos’ voor wie iets vergelijkbaars geldt, hoewel mystificatie het doel is. Maar zelfs dan, maakt het uit of Park talent heeft en bagger maakt? Is dat een reden om te verhinderen dat zijn werk publiekelijk getoond wordt? Dat zou de kunst pas echt serieus nemen.
Foto: Schermafbeelding van video ‘Sådan ser Dan Park udstillingen ud’ (Dan Park tentoonstelling te zien; Beneden in een vochtige kelder, weggestopt van de straat exposeert Press Society de Zweedse provocerende kunstenaar Dan Park die volgens velen racistisch is).
George Knight 